วัด ถ้ำสุขเกษมสวรรค์
ขึ้นทะเบียนเป็นวัดถูกต้องตามพระราชบัญญัติเมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2529 เป็นที่รู้จักและศรัทธาของชาวบ้านในอำเภอเถิน
ปัจจุบันวัดมีเนื้อที่ 120 ไร่ บริเวณพื้นที่มีภูเขาสองลูก
ห่างกันประมาณ 50 เมตร ลูกหนึ่งเป็นที่ตั้งวัด
ชาวบ้านเรียกกันว่า ถ้ำแม่แก่ง เป็นภูเขามีถ้ำใหญ่เดินทะลุออกได้เป็นหินอ่อนทั้งลูก
โดยธรรมชาติกว้างใหญ่สวยงาม มีค้างคาวอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ภายในถ้ำลูกนี้ทางวัดได้สร้างกุฎีเป็นรูปโดมและรูปทรงไทยไว้รอบ
ๆ เขา ภายในถ้ำเป็นทางแยกออกได้อีกทาง ซึ่งเรียกว่า ถ้ำหลวงปู่ อยู่ตรงหางพญานาคตัวขวามือ
ส่วนใหญ่ด้านบนเป็นกุฎีพักภาวนาของหลวงพ่อ ส่วนอีกลูกหนึ่ง เรียกกันว่า ถ้ำพระบาท เพราะบนยอดเขาลูกนี้มีรอยพระพุทธบาทจมอยู่ในหินลึกประมาณ
1 ฟุต ยาวประมาณ 50 นิ้ว เห็นได้ชัดเจน
ไม่มีการตกแต่งแต่อย่างใด วัดถ้ำสุขเกษมสวรรค์อยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 3 กิโลครึ่ง ทั้ง 4 หมู่บ้าน คือ 1. บ้านแม่เติน 2. บ้านนาบ้านไร่ 3. บ้านแม่แก่ง และ 4. บ้านใหม่ทุ่งเจริญ
ในบริเวณใกล้เคียงไม่มีหมู่บ้าน
ที่โดดเด่นของวัดนี้ก็คือโบสถ์ ซึ่งสร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง ตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่ที่เนินเขา ซึ่งได้รับถวายไม้ซุงต้นใหญ่ประมาณ 30 ต้น จากบริษัททหารร่วมรบเกาหลีที่ได้รับสัมปทานทำป่าไม้ในเขตตำบลแม่ถอด ในขณะนั้นบริษัทกำลังจะหมดอายุการสัมปทานทำป่าไม้ แล้วจึงถวายไว้ให้เพื่อสร้างศาลาการเปรียญ ด้วยเห็นว่าต่อไปภายหน้าจะไม้มีไม้สักให้เห็นกันประการหนึ่ง อีกประการหนึ่งต้องการสร้างอุโบสถไม้สักแกะสักแบบ สมัยรัชกาลปัจจุบัน ไว้ให้อนุชนรุ่นหลัง ไว้ศึกษา อีกทั้งในพื้นที่ ตำบลแม่ถอดนี้ เป็นแหล่งแร่ธาตุ ที่อยู่มากมายอยู่แล้ว แต่สำหรับสัญลักษณ์ ของป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ นั้นยังไม่มี จึงคิดว่าถ้าสร้างอุโบสถไม้ แกะสลัก ไว้เพื่อให้คนรุ่นหลังได้รำลักถึงทรัพยากร ที่มีคุ่มค่า ของพื้นที่นี้ รวมทั้งเพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและ สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถมีพระชนมายุ ครบ 60 พรรษาด้วย จึงได้สร้างเป็นอุโบสถไม้สักทองแกะสลัก และศิลปะการแกะสลักภาพพุทธประวัติ และเป็นที่ทำสังฆกรรมของพระสงฆ์
ถ้ำพระบาท ที่ตั้งอยู่บนยอดเขาสูงสามารถเดินขึ้นไปชมตามบันไดทางเดินที่ทำไว้อย่างดี ทางขึ้นในปัจจุบัน เดินขึ้นได้ไม่ลำบากเหมือนครั้งก่อนที่ต้องปีนขึ้นไปตามโขดหิน ทางวัดได้จัดสร้างทางขึ้น ที่ค่อยไต่ระดับ ขึ้นไปจะเหนื่อยนิดหน่อยช่วงต้น แต่ถ้าขึ้นไปจนถึง รับรองไปผิดหวังเพราะนอกจากจะได้มากราบรอยพระพุทธบาท แล้วยังมีรูปปั้นพระพุทธรูปองค์ใหญ่สีขาวเด่นเห็นแต่ไกลประดิษฐานอยู่บนยอด เขาที่ ท่านสามาถมองเห็นทัศนีย์ภาพของ อ.เถินได้รอบทิศทางเลยทีเดียว
.
